تحلیلگران مسائل آموزشی اعتقاد دارند مهمترین عامل در ایجاد نشاط و شادابی در مدارس توجه به ابعاد عاطفی و اجتماعی است هرچقدر برنامه‌ها در جهت ارضای نیازهای عاطفی و روانی دانش‌آموزان تدوین شود، بروز شادی در دانش‌آموزان پر رنگ‌تر خواهد بود.

مدیران مدارس وظیفه دارند فرایند آموزش‌وپرورش را درجهت رشد و بالندگی دانش‌آموزان تسهیل کنند. بر همین اساس، آنان علاوه‌بر توجه به جنبه‌های آموزشی، باید جنبه‌های روحی و روانی دانش‌آموزان و همکاران خود را نیز مورد توجه ویژه قرار دهند. بی‌تردید، غفلت از شرایط روحی معلمان و دانش‌آموزان از سوی مدیران، دستیابی به اهداف آموزشی و پرورشی را با دشواری مواجه می‌کند. مدیرانیکه به جنبه‌های مختلف رفتار همکاران خود توجه دارند و برای شاداب‌سازی برنامه‌ریزی می‌کنند، علاوه بر محبوبیت بیشتر، عملکرد بهتری در حوزه‌های آموزشی و پرورشی دارند. توجه مدیران به عوامل زیر نیز می‌تواند جو حاکم بر مدرسه را شادتر کند:

ـ مدیران جوّ دوستانه‌ای با همکاران و دانش‌آموزان خود ایجاد کنند؛ در این شرایط، ظرفیت آنان برای شنیدن نظرات جدید و گاه انتقادها باید بالا باشد. پیش‌نیاز این کار ایجاد حس اعتماد بین مدیر و معلمان و دانش‌آموزان است. مدیران باید برای معلمان و دانش‌آموزان خود این امنیت خاطر را ایجاد کنند که در همه شرایط در کنار آن‌ها هستند و تا حد امکان برای رضایت و نشاط آن‌ها تلاش می‌کنند.

ـ مدیران همکاران خود را در تصمیم‌گیری‌های مدرسه‌ای مشارکت دهند؛ همچنین، گاهی از نظرات دانش‌آموزان در تصمیم‌گیری‌های مدرسه استفاده شود. مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها هم احساس مسئولیت افراد را در کار افزایش می‌دهد و هم رضایت و شادی آن‌ها را تقویت می‌کند.

ـ سعه صدر و اغماض و نادیده گرفتن برخی اشتباهات. به رغم تلاش معلمان، گاهی دانش‌آموزان در مدرسه مرتکب اشتباهات کوچکی می‌شوند که با سعه صدر می‌توان از آن‌ها چشم‌پوشی کرد. بدیهی است این بدان معنا نیست که مدیر بر خطاها چشم ببندد و جوانب احتیاط را نسنجد بلکه منظور، جلوگیری از ایجاد تشویش و نگرانی و ایجاد حس ناامنی بین معلمان و دانش‌آموزان است.

ـ مدیران مدرسه همواره دانش خود را در حوزه تخصصی افزایش دهند و برای به‌روز کردن آن بکوشند. از آنجا که پیشرفت در عرصه آموزش‌وپرورش سرعت زیادی دارد، به‌روز‌شدن دانش و تخصص مدیران، جوّ حاکم بر مدرسه را در جهت مثبت تغییر می‌دهد.

 

معلم شاد و با روحیه : 

معلم آهنگ و فضا و جو کلاس درس را تنظیم و برقرار می سازد . چنانچه قرار باشد که روح دانش آموزپرورش و رشد یابد باید این روند از روح معلم آغاز گردد. حال چنانچه روح معلم افسرده و ناتوان باشد ،شانس ناچیزی برای تقویت و مراقبت از روح دانش آموزان وجود خواهد داشت .معلمانی که حضور توانمند خود را هر روز در کلاس درس نمی توانند ارائه نمایند ،آنان از لحاظ انتقال فکر با دانش آموزان هماهنگ نیستند و جهت پا سخگویی به نیازهای دانش آموزان آمادگی ندارند.هر معلم باید با توجه به هر گونه نقص در درک و دریافت دانش آموز نه بعنوان نقصی در تدریس خود توجه نماید و تلاشی کند تا در خود توانایی کشف روشهای جدید را به وجود آورد.معلم باید این امکان را داشته باشد تا بهترین روش ممکنه را انتخاب کند.توانایی در کشف روشهای جدید،عدم وابستگی کورکورانه به یک روش و رد کردن سایر روشها را ،مدنظر قرار دهد.اگردانش آموزان آگاه شوند که چه باید بخوانند ؟چرا باید بخوانند؟این درسی که میخوانند چه منفعتی در آینده نزدیک و آینده دور برای آنها دارد؟مورد کاربرد این درس در جامعه کجاست؟وچگونه مورد استفاده واقع می شود؟اهداف برای شان روشن میگردد.باکسب این اطلاعات است که دانش آموز رغبت پیدا می نما ید و درس برای او جالب و دلپذیر می شود.هردرسی در میان درسها از اهمیت ویژه ای برخوردار است و اگر شاگرد به ارزش آن درس آگاه گرددآن درس برایش معنی دارتر می شود.

یکی از اساسی ترین شرایط معلمی مطابقت گفتار و کردار است. دانش آموز وقتی ببیند که معلم از نظر رفتار و کردار دارای وحدت و همبستگی است خود به خود تحت تاثیر او قرار گرفته به اصول انسانی راهنمایی خواهد شد. معلمان اگر بخواهند سخنانشان در دلهای دانش آموزان اثر گذارد باید خود به آن گفتار عمل نماید در غیر اینصورت کمترین تاثیری در دانش آموزان نخواهد گذاشت.

شاد بودن معلمان باعث نشاط و شادي دانش‌آموزان مي‌شود
 شاد بودن معلمان در هنگام تدريس باعث مي‌شود كه دانش‌آموزان انرژي بگيرند و همگام با معلم در طول تدريس و كارهاي كلاس فعال باشند
- افكار مثبت و شاد داشته باشد و دانش‌آموزان را از عواقب نمره، منفي‌ها و سختي‌هاي كار در آينده نرنجانند بلكه همواره شاگردان را تشويق كنند.
- به شخصيت شاگردان توجه كرده ويژگي‌هاي سني آنان، تفاوت‌هاي فردي آنان و همچنين به خواست‌هاي معقول و مثبت دانش‌آموزان توجه كرده و آنان را درك كنند.
- تبعيض بين دانش آموزان خود قائل نشوند.
- گشاده‌رويي و خوش‌رويي در مقابل همديگر، زيرا باعث مي شود كه انسان‌ها به يكديگر نزديك شوند دل‌ها به هم پيوند مي‌خورد و جوّ‌ِ حاكم بركلاس و درس را شاداب و با طراوت مي‌كند، و در نهايت ارتباط عميق و عاطفي را سبب مي‌شود و موجب تداوم و استواري محبت و دوستي در زندگي مي‌شود.

 

مدیرمدرسه، ناظم، معلم. این سه گروه در مدرسه بیشترین نقش را در تقویت شادی دارند. البته این به منزله بی توجهی به سیاستگذاران نظام آموزشی نیست كه اتفاقا نقش آنها هم بسیار مهم هست. پس انتخاب سیاستگذاران و مدیران و معلمین خوب در تزریق شادی و ایجاد بستر شادی و نشاط در مدارس بسیار مهم می باشد. باید اجازه دهیم بچه ها در مدارس شاد تربیت شوند كه تاثیرش در یادگیری های دروس و مهارت ها اجتماعی و غیره هم بسیار قابل توجه خواهد بود دانش آموزی كه محیط شاد را در دوران تحصیل خود تجربه كند احتمال این كه در آینده در هر كجا كه باشد مروج شادی باشد بیشتر از دانش آموزی است كه این محیط را تجربه نكرده باشد

معلم با انگیزه با تدریس خوب خودش، برخورد مناسب با دانش آموزان و آموزش های عملی در حوزه مهارت های اجتماعی و مسئولیت پذیری و... می تواند در تقویت این فضا نقش مهمی داشته باشد. اجازه دهیم جشنواره های اقوام در مدارس اجرا شود به همت خود دانش آموزان، خانواده ها و اولیاء مدرسه در تقویت هویت فرهنگی، گامی اساسی برداریم كه یكی از مهمترین مولفه های نشاط اجتماعی است. به حقوشان احترام بگذاریم، به تفاوت ها دقت كنیم، سواد اجتماعی را به دانش اموزان یاد دهیم و فقط متكی بر محفوظات نشویم تا در كنار درس خواندن انسان بودن را هم بیاموزند.

 

برخی ویژگی‌های معلم شاد و شادی‌آفرین

معلمی که شاد نباشد، نمی‌تواند دانش‌آموزان شاد تربیت کند. بر این اساس، ضرورت دارد شادی در نهاد معلم وجود داشته باشد تا بتواند آن را به دانش‌آموزان منتقل کند. معلم شاد برای شاد زیستن خود و دانش‌آموزانش برنامه دارد:

- معلم شاد، روابط اجتماعی خوب و مؤثری با همکاران و دانش‌آموزانش دارد. داشتن روابط اجتماعی مؤثر به کاهش استرس و افزایش نشاط کمک می‌کند.

- از روش‌های فعال تدریس و ارزشیابی استفاده می‌کند.

- شوخ‌طبع و متبسم است.

- به خود و اطرافیانش در مدرسه انرژی می‌دهد.

- از افراط و تفریط به دور است.

- خوش‌بین و مثبت‌نگر است. همواره رفتارهای مثبت را برجسته و تشویق و تقویت می‌کند.

- به تفاوت‌های فردی دانش‌آموزان احترام می‌گذارد.

- نه‌تنها ارتباط‌های کلامی خود را ارتقا می‌دهد، بلکه به اهمیت ارتباط غیرکلامی واقف است و برای آن برنامه دارد.

- در فعالیت‌های مختلف مدرسه در کنار دانش‌آموزان است.

- معلم شاد برای خود وقت می‌گذارد؛ رسیدگی به خود (به دنبال اهداف و برنامه‌های خود رفتن، ارضای نیازهای مادی و روانی و ...) و صرف وقت کافی برای انجام دادن کارهای مورد علاقه و همچنین توجه به سلامت جسمانیکمک می‌کند تا فرد رضایت بیشتری از زندگی داشته باشد. به دنبال همین رضایت، لذت بردن از زندگی و شور و نشاط حاصل می‌شود. بدون شک، معلمیکه شور و نشاط ندارد، نمی‌تواند در دانش‌آموزان شور و نشاط ایجاد کند.